Ένας στους τέσσερις μετανάστες σκέφτεται να εγκαταλείψει τη Γερμανία εν μέσω γραφειοκρατικών και κοινωνικών απογοητεύσεων

Μια νέα ολοκληρωμένη μελέτη του Ινστιτούτου Έρευνας για την Απασχόληση (IAB) αποκάλυψε ότι το 26% των μεταναστών στη Γερμανία σκέφτονται να εγκαταλείψουν τη χώρα. Με βάση τις απαντήσεις από περισσότερους από 50,000 συμμετέχοντες, ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει περίπου 2.6 εκατομμύρια ανθρώπους. Από αυτούς, περίπου 300,000 έχουν ήδη διατυπώσει συγκεκριμένα σχέδια μετανάστευσης.

Τα ευρήματα ρίχνουν φως σε μια ανησυχητική τάση: πολλοί από όσους σκέφτονται να φύγουν δεν είναι περιθωριακές ή ομάδες που αγωνίζονται, αλλά μάλλον άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, οικονομικά επιτυχημένα και γλωσσικά ενσωματωμένα - ακριβώς τα προφίλ στα οποία βασίζεται η Γερμανία για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Κορυφαίοι παράγοντες ώθησης: Γραφειοκρατία, φόροι και πολιτική δυσαρέσκεια

Οι ερωτηθέντες ανέφεραν μια σειρά από λόγους για τη δυσαρέσκειά τους. Μεταξύ των πιο συχνά αναφερόμενων παραγόντων ήταν η υπερβολική γραφειοκρατία, η υψηλή φορολογία και η πολιτική απογοήτευση. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν όλες τις κύριες κατηγορίες μεταναστών - από τους εργάτες και τους οικογενειακούς μετανάστες έως τους φοιτητές και τους πρόσφυγες. Οι πρόσφυγες επεσήμαναν επίσης τις διακρίσεις ως έναν ξεχωριστό και ισχυρό λόγο πίσω από την επιθυμία τους να φύγουν.

Ενώ ορισμένοι μετανάστες εξετάζουν το ενδεχόμενο επιστροφής στις χώρες προέλευσής τους, άλλοι σχεδιάζουν να μετακινηθούν σε τρίτες χώρες. Η Πολωνία αναδείχθηκε ως ο πιο δημοφιλής προορισμός για τους επαναπατριζόμενους, ακολουθούμενη από τη Ρουμανία. Η Τουρκία και η Ουκρανία αναφέρθηκαν επίσης συχνά. Μεταξύ εκείνων που επιδιώκουν να μετεγκατασταθούν αλλού, η Ελβετία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ισπανία κατέλαβαν την υψηλότερη θέση.

Προσωπικά και Επαγγελματικά Κίνητρα Πίσω από τα Σχέδια Μετανάστευσης

Για τους μετανάστες που επιθυμούσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, οι προσωπικές σχέσεις και οι συναισθηματικοί δεσμοί ήταν οι κύριοι λόγοι. Οι σύζυγοι, τα παιδιά, οι συγγενείς και οι φίλοι μιας ζωής έπαιξαν κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτών των αποφάσεων.

Εν τω μεταξύ, όσοι εξερευνούσαν τη μετανάστευση σε έναν νέο προορισμό καθοδηγούνταν από οικονομικές ευκαιρίες και επαγγελματική εξέλιξη. Έτειναν να δίνουν προτεραιότητα σε χώρες με σταθερές οικονομίες, απλοποιημένες διοικητικές διαδικασίες και ισχυρά συστήματα ένταξης στην αγορά εργασίας. Αυτή η διάκριση υπογραμμίζει την πολυδιάστατη φύση των αποφάσεων μετανάστευσης, καθώς τόσο οι προσωπικοί όσο και οι επαγγελματικοί παράγοντες τέμνονται με πολύπλοκους τρόπους.

Βασικοί τομείς που κινδυνεύουν με απώλεια ταλέντων

Ο κίνδυνος μετανάστευσης είναι ιδιαίτερα υψηλός σε τομείς που ήδη αντιμετωπίζουν ελλείψεις προσωπικού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του IAB, το 30 έως 39 τοις εκατό των μεταναστών που εργάζονται στους τομείς της πληροφορικής, των χρηματοοικονομικών, των ασφαλειών και των συμβουλευτικών υπηρεσιών ανέφεραν ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν τη Γερμανία. Ακόμη και σε κρίσιμους τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, η μεταποίηση, η εφοδιαστική και οι κοινωνικές υπηρεσίες, το ποσοστό μετανάστευσης μεταξύ των μεταναστών κυμαινόταν μεταξύ 24 και 28 τοις εκατό.

Η τάση αυτή είναι ανησυχητική για τους ειδικούς της αγοράς εργασίας, επειδή απειλεί άμεσα την ικανότητα της Γερμανίας να διατηρήσει βασικές υποδομές και οικονομική ανταγωνιστικότητα. Οι μετανάστες που είναι πιο πιθανό να εξετάσουν το ενδεχόμενο να φύγουν είναι επίσης οι πιο πολύτιμοι για το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας: μορφωμένοι, εργαζόμενοι και έμπειροι επαγγελματίες με ισχυρές γνώσεις γερμανικής γλώσσας.

Τα διαρθρωτικά εμπόδια υπονομεύουν τις προσπάθειες ολοκλήρωσης

Παρά τις μακροχρόνιες δημόσιες συζητήσεις σχετικά με την ένταξη, πολλοί μετανάστες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά διαρθρωτικά εμπόδια. Οι περίπλοκες διαδικασίες αναγνώρισης για τα προσόντα που προέρχονται από το εξωτερικό, τα αργά και αδιαφανή διοικητικά συστήματα και η ασυνεπής εφαρμογή των πολιτικών μετανάστευσης αναφέρθηκαν ως παράγοντες που αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη στους γερμανικούς θεσμούς.

Ενώ η Γερμανία έχει καταβάλει προσπάθειες για την απλοποίηση των οδών παραμονής και την αναγνώριση των αλλοδαπών πιστοποιητικών, οι ερωτηθέντες στη μελέτη IAB περιέγραψαν την εμπειρία τους ως επιβαρυμένη από ανεπάρκειες. Αυτά τα γραφειοκρατικά ζητήματα, σε συνδυασμό με την περιορισμένη πρόσβαση σε σταθερή απασχόληση ή επαγγελματική εξέλιξη, συμβάλλουν σε ένα διαδεδομένο αίσθημα αποκλεισμού μεταξύ ορισμένων ομάδων μεταναστών.

Οι συστάσεις πολιτικής απαιτούν επείγουσες μεταρρυθμίσεις

Οι ειδικοί στο IAB τονίζουν ότι η απλή προώθηση της μετανάστευσης δεν επαρκεί. Η Γιούλια Κοσιάκοβα, επικεφαλής του τμήματος μετανάστευσης και έρευνας διεθνούς αγοράς εργασίας του IAB, τόνισε την ανάγκη οικοδόμησης μακροπρόθεσμων προοπτικών εγκατάστασης. Αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν πιο αποτελεσματικές διοικητικές δομές, ταχύτερη λήψη αποφάσεων στις διαδικασίες μετανάστευσης και μεγαλύτερη υποστήριξη για την κοινωνική ένταξη.

Η Βανέσα Αχούτζα από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Απασχόλησης συμφώνησε με αυτό το σκεπτικό, ζητώντας τολμηρά βήματα για την απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, την ψηφιοποίηση των συστημάτων μετανάστευσης και την επιτάχυνση της αναγνώρισης των προσόντων. Εξίσου σημαντική, σημείωσε, είναι η καλλιέργεια ευρείας κοινωνικής αποδοχής των μεταναστών και η αναγνώριση του ουσιώδους ρόλου τους στην οικονομία της Γερμανίας.

Η επιστροφή εξακολουθεί να αποτελεί επιλογή για ορισμένους

Είναι ενδιαφέρον ότι περίπου το 21% των μεταναστών που εξετάζουν επί του παρόντος το ενδεχόμενο μετανάστευσης θα ήταν ανοιχτοί στο να επιστρέψουν στη Γερμανία σε μεταγενέστερο στάδιο. Το ένα τρίτο το έχει αποκλείσει εντελώς, ενώ σχεδόν οι μισοί παραμένουν αναποφάσιστοι. Αυτό υποδηλώνει ότι η βελτίωση των τρεχουσών συνθηκών θα μπορούσε να επηρεάσει θετικά τα αποτελέσματα.

Προς το παρόν, ωστόσο, τα δεδομένα σκιαγραφούν μια απογοητευτική εικόνα: Η Γερμανία κινδυνεύει να χάσει ακριβώς τους ανθρώπους που προσέλκυσε με τόσο κόπο - εξειδικευμένους επαγγελματίες που έχουν ήδη κάνει το δύσκολο βήμα της μετανάστευσης και της ένταξης.